پیش دبستان معمولاً برای کودکان گروه سنی 4 و 5 ساله یعنی سنی که کودک از نوپایی خارج شده و هنوز آماده رفتن به مدرسه نیست، طراحی می شود ؛ هر مرکز پیش دبستانی دارای رویکردها و برنامه های مختلف و متفاوتی می باشد اما به طور کلی هدف تمامی برنامه های آنها، زمینه سازی برای شروع قوی مقطع دبستان می باشد. بسیاری از پیش‌دبستانی‌ها فلسفه‌های آموزشی خاصی را اتخاذ می‌کنند.
تو این نوشته این مطالب را مطالعه می‌کنید
پیش دبستانی چیست و چه تفاوتی با مهدکودک دارد؟
به طور کلی اگر مهد کودک و یا پیش دبستانی از استاندارهای لازم برخوردار باشند، تفاوت چندانی با هم ندارند. در نظر عموم مردم مهدکودک از درجه اهمیت کمتری برخوردار است اما این دیدگاه درست نیست. هر دوی این مراکز جهت دریافت مجوز، باید الزامات یکسانی را رعایت کنند و معیارهای ارزیابی آنها نیز مشابه است. همچنین در بیشتر موارد به لحاظ شهریه نیز هر دو یکسان هستند.
زمان مراقبت از کودکان در مراکز پیش‌دبستانی معمولاً کمتر است و تعطیلات رسمی و تابستان تعطیل هستند، اما چون هر مرکز پیش برنامه های مختص خود را دارد، ممکن است بعضی مراکز زمان طولانی تری داشته باشند و یا در تعطیلات هم فعالیت کنن.. مراکز پیش‌دبستانی باید مجوز داشته باشند و آموزگاران این مقاطع نیز باید آموزش های لازم را گذرانده باشند.
برای والدین شاغل که نیاز دارند زمان بیشتری از فرزندانشان مراقبت و نگه داری شود، مهدکودک‌ها می‌توانند انتخاب بهتری باشند، زیرا مهدهای کودک هم مدت زمان بیشتری در طول روز فعالیت دارند و روزهای تعطیل و تابستانها باز هستند و هم محدوده سنی گسترده تری از شیرخوار تا پیش دبستان را شامل می شوند..
در نظر غالب افراد فرق میان مراکز پیش دبستانی و مهدکودک در این است که پیش دبستان مانند مدارس بیشتر آموزش محور هستند و مهدکودک ها بیشتر مراکز نگه داری هستند اما کارشناسان معتقد هستند اگر مهدکودک خوبی را برافرنمان انتخاب کن، برنامه‌های کاری شان طوری طراحی می‌شوند تا رشد شناختی، اجتماعی و فیزیکی کودکان را نیز تقویت کنند، یعنی دقیقاً همان کاری که در پیش‌دبستانی‌ها انجام می‌شود.
بنابراین، اگر فرزند شما در حال حاضر به یک مهدکودک عالی می‌رود و شما از پیشرفتش راضی هستید، بهتر است به جای تغییر در میانه راه، او را تا شروع دبستان در همان‌جا نگه دارید.
در ضمن توجه داشته باشید که وقتی صحبت از انتخاب مهد کودک خوب می کنیم، به این معنی نیست که که باید کودکان درگیر موارد آموزشی خیلی سختگیرانه بشوند زیرا کارشناسان بر این باور هستند که باید مراقب مهدکودکهایی که ادعای ارایه مهارتهای تحصیلی یا رشد فکری کودکان را دارند، باشید به این دلیل که کودکان در سنین قبل از دبستان هنوز آمادگی لازم برای شروع آموزش های مستقیم را ندارند.
پس اگر معلم یا مربی مهدکودک واقعاً به کودک شما و رشد او اهمیت می‌دهد و فعالیتهای متناسب با سن زیادی را انجام می‌دهد، هم پیش‌دبستانی و هم مهدکودک گزینه‌های خوبی هستند.
چگونه لجبازی کودک را به صفر برسانیم؟
بیشتر بخوانید
چه مباحثی محتوای دوره پیش دبستانی را تشکیل می دهند؟
آموزش مفاهیم و دروس اولیه و آماده‌سازی بچه‌ها برای ورود به مدرسه از اهداف ایجاد مراکز پیش دبستان است. پرورش قوه تحلیل نیز از دیگر اهداف مدارس پیش دبستانی است. در پیش دبستانی کودکان با محیط مدرسه آشنا می‌شوند و این موضوع باعث کاهش استرس و اضطراب آنها در هنگام ورود به مدرسه می‌شود. تعدادی از مهارت‌هایی که دانش‌آموزان در مقطع پیش دبستان فرا می‌گیرند در ذیل آمده است:
- تمرکز و توجه
- مهارت خواندن
- مهارت نوشتن
- مهارت ریاضی
- مهارت حل سوال
- برقراری ارتباط
- خلاقیت
- مهارتهای اجتماعی
- مهارتهای حرکتی
- فراهم کردن فرصت گفتگو
بازی کردن
رده سنی مناسب برای مقطع پیش دبستانی
تا قبل از ورود به مدرسه، کودکان معمولا بیشتر وقت خود را در خانه و در کنار خانواده می گذرانند و همین باعث می شود تا ورود به یک محیط جدید مانند مدرسه برایشان استرس زا باشد. بنابراین بهتر است قبل از ورود به مدرسه، وارد پیش دبستانی شوند. بهترین سن برای این مقطع پایان 5 سالگی می باشد. تجربه نشان داده کودکانی که در سن مناسب وارد مراکز پیش دبستانی می شوند، کمترین مشکل را در ورود به مدرسه خواهند داشت.
دوره آفلاین بهبود روابط والد و کودک CPRT با رویکرد بازی
بازی یک روش غریزی است و برای رشد لازم می باشد. بزرگسالان در مورد افکار، تجربیات و احساسات خود صحبت می کنند، اما کودکان از اسباب بازی و بازی کردن برای درک دنیای اطراف خود استفاده می کنند و از طریق روابط افکار و احساسات خود را بیان می کنند
مزایا و معایب دوره پیش دبستانی
برای ایجاد مراکز پیش‌دبستانی نیاز به دریافت مجوز توسط نهادهای دولتی می باشد و لذا از این بابت این مراکز توسط این نهادها بازرسی می شوند، بسیاری از گروه‌ها و کلاس‌ها بیش از یک معلم دارند و یک مدیر بر کل مدرسه نظارت می‌کند. تمامی این موارد موجب ایجاد نظم و مقررات در این مراکز شده که هم موجب اطمینان خاطر شما خواهد بود و هم فرزندتان از آن سود می برد. سایر مزایا شامل اینهاست:
- داشتن قوانین واضح و مشخص مثل زمان‌های خاص برای ورود و خروج بچه‌ها
- امکان پرداخت هزینه اقساطی
- فرصت ملاقات با والدین دیگر
- پشتیبانی والدینی با کودکی همسال فرزند خودتان
- داشتن طیف گسترده‌ای از فعالیتهای سرگرم‌کننده، از جمله آواز خواندن، رقصیدن، هنر و داستان‌پردازی
- بازی آزاد، بازی‌ها و پروژه‌های فضای داخل و بیرون
- شروع ابتدایی برخی از مبانی تحصیلی مانند شمارش و الفبا
معاشرت کودک با سایر کودکان همسن خود، به خصوص تک‌فرزندها
به علاوه، چون اکثر معلمان پیش‌دبستانی برای کار با کودکان باید دوره های آموزشی مختلفی را بگذرانند، به شرایط کودکان آشنایی داشته و مطالب را بر اساس شرایط روحی و رشدی آنها ارائه می کند. . همچنین برای والدین شاغل، مزیت رفتن کودک به پیش دبستان نسبت به نگه داری کودک توسط پرستار یا اقوام این است که معولا اگر مراقبان کودک بیمار شوند، پیداکردن مراقب جایگزین کمی دردسرساز است اما معلم کودک اگر بیمار شود، به راحتی فرد جایگزین در مدرسه حضور دارد.
اما در مورد معایب پیش دبستانی باید بگوییم که، درست است که بودن در و ارتباط با گروه همسالان برای کودکان مفید است ، اما تاکید بر گروه در بعضی از مراکز پیش دبستانی ممکن است بر نیاز کودک به مورد توجه قرار گرفتن به صورت فردی را تحت تاثیر قرار دهد. این موضوع به خصوص در مراکزی که نسبت استاندارد تعداد کودکان به مربی یعنی 10 کودک به ازای هر مربی، رعایت نشود، حادتر می شود.
با این که بسیاری از والدین با قوانین و دستورالعملهای مراکز پیش دبستانی موافق هستند و مشکلی ندارند اما مانند هر مرکز دیگری این قوانین و دستورالعملها ممکن است یاعث ایجاد مشکلاتی گردد. به طور مثال در صورت تعطیلی مرکز به هر دلیلی، شما باید برای نگه داری ازکودک به فکر مراقب دیگری باشید. یا بعضی از پیش دبستانی ها این قانون را دارند که باید کودک خود به تنهایی توانایی به دستشویی رفتن را داشته باشد و اگر کودک شما هنوز به این موضوع مسلط نباشد ممکن است دچار دردسر شوید.
مورد دیگر این است که معمولا این مراکز برای نگه داشتن کودک در خارج از تایم معمول هزینه جداگانه دریافت می کنند .برای روزهایی که کودک بیمار است، پیش دبستانی معولا از پذیرش کودک خود داری می کند و باید در خانه بمانید. همچنین، برنامه کاری آنها معمولا یه گونه ای است که به سرعت فردی توجه نمی شود.
اگر کودکم را به پیش دبستانی نفرستم،آیا مشکلی بوجود می آید؟
بسیاری از مادران خانه دار احساس می کنند که باید فرزندشان را به پیش دبستانی بفرستند، چون بچه های زیادی به آنجا می روند و معلمان عقیده دارند آموزش های پیش از دبستان برای بچه ها مفید است.
والدینی که بچه هایشان را به مهدکودک نمی فرستند، نگرانند که مبادا وقتی فرزندانشان به مدرسه بروند، با مشکل رو به رو شوند و کودکانشان اجتماعی نباشند و آمادگی یادگیری درس ها را نداشته باشند.
معمولا مادران به چند دلیل فرزندانشان را به پیش دبستان نمی فرستند.
اول این که وقتی مادری بچه دار می شود و کودک اولش در سن پیش دبستانی است دوست ندارد او احساس طردشدگی داشته باشد و فکر کند چون مادرش او را دوست ندارد، او را به آنجا می فرستد.
دوم این که هزینه ی کلاس های پیش دبستانی برای بعضی از خانواده ها سنگین است و آنها احساس می کنند که ارزشی ندارد فرزندشان را به این کلاس ها بفرستند.
بعضی از والدین نیز نمی توانند کلاس های مناسبی برای فرزندشان پیدا کنند و عده ای دیگر ترجیح می دهند کودکشان از صبح تا شب در کنار خودشان باشد.
عده ای از والدین هم ترجیح می دهند که هم خودشان و هم کودکشان آزاد باشند و هرکاری دوست دارند انجام دهند. آنها ترجیح می دهند هروقت دلشان خواست بیرون بمانند.
کودکی که به پیش دبستان نمی رود آزاد است و می تواند با خواهر یا برادرش، بچه های همسایه و دوستانش بازی کند و در کلاس های مختلف شرکت کند.
وقتی کودک به پیش دبستانی می رود، خیلی تغییر می کند. او بیشتر حرف گوش می کند و اطلاعاتش نیز بیشتر می شود و زمینه برای رفتن او به دبستان فراهم می شود.
اما والدین کودکانی که به پیش دبستانی نمی روند نیز تغییراتی را در فرزندشان مشاهده می کنند بچه ها وقتی بزرگتر می شوند، عاقل تر نیز می شوند.
کودکی که به پیش دبستانی نمی رود نیز در صورتی که در محیط خانه شرایط مناسبی برای او مهیا باشد، می تواند استعدادهای خودش را شکوفا کند. او می تواند در خانه چیزهای مختلفی یاد بگیرد و بازی های مختلفی انجام دهد. وقتی کودکتان به پیش دبستانی نمی رود، بچه های دیگر ممکن است از او سوال کنند که چرا او این کار را انجام نمی دهد.کودک شما ممکن است با بچه های دیگر احساس غریبی کند. بنابراین اگر کودکتان آمادگی رفتن به پیش دبستانی را دارد، به او بگویید که می تواند سال بعد به مدرسه برود.
برای انتخاب یک پیش دبستان خوب به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
فضای داخلی پیش دبستان از مهمترین نکاتی است که در ابتدا باید به آن توجه داشت:
- محیط پیش دبستانی باید تمیز باشد.
- ایمنی محیط بسیار مهم است. توجه کنید تمام فضاها ایمن سازی شده باشد.
- حواس‌تان به وجود فضای کافی برای بازی بچه‌ها هم باشد.
- برای بازدید از مرکز باید کودک را با خود ببرید تا او هم فضا را ببینید و نظرش را بگوید. برای جذب بچه ها مهم است که آنها از پیش دبستانی خوششان بیاید.
- به تزیینات دیوارها و … توجه کنید. توجه به خلاقیت و آموزش بچه‌ها از تزیین‌های داخل مدرسه خودشان را نشان میدهند.
- بهتر است فضای کلاس‌ها با تعداد بچه‌ها متناسب باشند و نور کافی هم از پنجره‌ها به بچه‌ها برسد.
بهتر است پیش دبستانی مورد نظر مجوز آموزش و پرورش داشته باشد.
بعضی از مهدها و مراکز پیش دبستانی مجوز خود را از اداره آموزش پرورش دریافت می کنند. این مراکز نمی توانند آموزش های رسمی پیش دبستانی را ارائه کنند. حتما توجه داشته باشید که مرکزی که انتخاب می کنید از اداره آموزش و پرورش مجوز داشته باشد.
حتما شرایط و فعالیتهای پیش دبستان انتخابی را بررسی کنید
هر مرکز پیش دبستان قوانین مشخص از پیش تعیین شده ای دارند و باید طبق آیین نامه عمل کنند. بنابراین هنگام مراجعه به مرکز پیش دبستانی مورد نظرتان به این موارد توجه کنید:
- مدت زمان آموزش مطابق آیین نامه باشد.
- کلاس‌ها در طبقه‌ی همکف برگزار شوند.
- زنگ تفریح بچه‌های پیش دبستانی از دانش‌آموزان دیگر جدا باشد.
- ساعت‌های کافی برای ورزش و تفریح بچه‌ها درنظر گرفته شود.
- آموزش مستقیم وجود نداشته باشد و به‌صورت فعالیت محور و فرایند محور به بچه‌ها آموزش دهند.
در مورد مربیان و کادر آموزشی پیش دبستانی تحقیق کنید.
یکی از موارد برای بررسی بیشتر پیش دبستان، این هست که با والدینی که سال قبل از آن مدرسه استفاده کرده اند، صحبت کنید و از تجربیات آنها استفاده کنید. نظرشان را در مورد کادر مدرسه، برخوردشان با بچه ها و … جویا شوید.
همچنین خود نیز می توانید با حضور در مدرسه رفتار کادر مدرسه با سایر والدین و بچه ها را ببینید. حتما در مورد سوابق و تحصیلات کادر مدرسه سوال و در مورد برنامه آموزشی و اداره مجموعه پرس و جو کنید.
مرکزی انتخاب کنید که روی تقویت مهارتهای مختلف کودکان تمرکز داشته باشند.
همان طور که قبلا هم گفته شد، مقطع پیش دبستانی از اهمیت زیادی برخوردار است و لذا در انتخاب دقت کنید که مراکزی را درنظر بگیرید که توجه ویژه ای بر تقویت مهارتهای کودکان داشته باشند تا آنها راحت تر و بهتر وارد مقطع دبستان شوند.
البته از پیش دبستانی انتظارات زیاد و اغراق آمیز نداشته باشید. بچه‌ها قرار نیست در این دوره زبان دوم یاد بگیرند یا با درس‌های سال بعد و… آشنا شوند. همین که مهارت و هنرهای پایه پیدا کنند و فعالیتهایی در جهت افزایش اعتماد به نفس، پرورش خلاقیت، تقویت مهارتهای اجتماعی، بازی و تفریح و… انجام شود کافی و به‌اندازه‌ی کافی ارزشمند است.
به کتاب‌خوانی و داستان‌گویی اهمیت می‌دهد.
بهتر است فرزندتان را در مرکزی ثبت‌نام کنید که داستان‌گویی و کتاب‌خوانی جزو اولویت‌هایشان باشد. به کتابخانه‌ی مرکز، تنوع کتاب‌ها، دسترسی بچه‌ها به کتاب‌ها و… توجه کنید. به‌علاوه از مربیان مرکز درمورد ساعت‌های داستان‌گویی و کیفیتش بپرسید.
پیش دبستانی خوب برنامه‌هایی برای نمایش، اردو و بازدیدهای علمی دارد.
برنامه های تفریحی که در طول سال تحصیلی برگزار می شود، باعث شناخت بهتر کودکان از محیط اطراف و آشنایی بیشتر با مکان ها و شغلهای مختلف می شود.پس این موضوع بسیار برای کودکان مفید هست. حتما در زمان انتخاب پیش دبستانی مناسب این موضوع را سوال کنید و به دنبال مراکزی باشید که برنامه هایی برای تئاتر و نمایش های هنری هم داشته باشند تا کودکان تجربه های جدیدتری به دست بیاورند.
سوالات متداول درباره مشاور کودک
چه زمانی باید فرزندم را به پیش دبستانی بفرستم؟
والدین برای تعیین زمان مناسب برای ورود فرزندانشان به پیش دبستانی، معمولاً با توصیه‌های متفاوتی روبرو می‌شوند. برخی توصیه می‌کنند که فرزندان در سن 3 تا 4 سالگی به پیش دبستانی بروند، در حالی که دیگران ممکن است توصیه کنند که فرزندان در سن 5 تا 6 سالگی وارد پیش دبستانی شوند. در نهایت، تصمیم نهایی به عهده والدین است و باید با توجه به نیازهای فرزند و شرایط خانوادگی، تصمیم گیری صحیح را انجام دهند.
پیش دبستانیهای دولتی یا خصوصی، کدام یک مناسبتر است؟
این نیز به شرایط و نیازهای خانواده بستگی دارد. پیش دبستانیهای دولتی معمولاً هزینه کمتری دارند و ممکن است برخی از آنها کیفیت بالاتری نسبت به پیش دبستانیهای خصوصی داشته باشند. از طرف دیگر، پیش دبستانیهای خصوصی معمولاً با ارائه خدمات شخصیتر و بهتر، به والدین امکان میدهند که برنامه تحصیلی و فعالیتهایی برای فرزندشان انتخاب کنند که به نظر آنها مناسبتر است. در نهایت، باید با توجه به عوامل مختلفی مانند محل زندگی، بودجه، نیازهای فرزند و شرایط خانوادگی، تصمیم گیری صحیح را انجام داد.
تیم تولید محتوای نینوپیا
این مقاله به کوشش تیم تولید محتوای نینوپیا تولید شده است. نینوپیا پلتفرم توسعه فردی مادر و کودک
