اولین نکته ای که ما باید در مورد کودکان بدانیم این است که آنها از درک منطق بزرگسالان عاجز هستند و به صورت کاملا نامحدود دست به “خیال پردازی” می زنند.
ارتباط آنها با بزرگسالان و دریافت اطلاعات از آنها قواعد دنیای خیال پردازانه کودک را تغییر می دهد و به واقعیت نزدیک تر می کند.
اما پیوسته با افزایش سن دایره خیال پردازی های کودکان کمتر می شود.
او در دو سالگی متوجه می شود که اگر اشیا را رها کند به زمین می افتد و به هوا نمی رود.
در چهار سالگی متوجه می شود مداد را در گلدان نمی کارند و گل را در گلدان می کارند.
در شش سالگی به منطق آن پی می برد که اگر گل را در گلدان بکارند سبز می شود و اگر به آن آب بدهند رشد می کند اما اگر مداد را بکارند سبز نمی شود.
ما تا چه اندازه حق داریم دنیای خیالی کودکان را به واقعیت های جاری زندگی نزدیک کنیم؟
آیا اگر کودک هفت ساله ای از والد خود سوال کند که :”من پس کی پرواز می کنم؟” نگران کننده است؟
آیا باید به او گفت که چشمش را بر روی حقایق باز کند و “پرت و پلا” نگوید؟
گاهی تخیلات در کودکان “واکنش دفاعی” یا “ابزار امنیت و سازگاری” آنها با محیط است. در ادامه با نینوپیا همراه باشید.
تو این نوشته این مطالب را مطالعه می‌کنید
خیال پردازی و ترس در کودکان
یعنی کودک برای فرار از مسائل نامطلوب محیط اطرافش به سمت تخیلات پیش می رود تا کمبودها و مشکلاتی که ناراحتش می کند را نبیند.
او در خیالات خود غرق می شود تا صدای فریادهای پدر و یا گریه های مادر را نشنود.
وقتی خیال پردازی می کند بر خجول بودن غلبه می کند،چرا که در تصوراتش دارد با فردی گفتگو می کند و دیگر از خجالتی بودن شرمنده نیست.
او در خیالات خود پرواز می کند تا “لذت زیستن”را تجربه کند. او تخیل می کند تا بر ترس هایش فایق آید.
وقتی کودکی درباره ترسی با محدودیت های تخیلی(در رو ببند که غول نیاد تو اتاقم) صحبت می کند نباید او را با واقعیت رو به رو کنید. نباید خانواده به جای از بین بردن ترس و اطمینان بخشی به او محدوده ترس او را بزرگتر کرده و وسعت ببخشد(اگر غول بخواد بیاد تو از در هم میتونه رد بشه)
او از تاریکی و غول تاریکی می ترسد. شما باید روش مقابله با این ترس را یاد بگیرید. روشی که برای از بین بردن ترس کارآمد باشد .اما چگونه؟
زبان طنز برای کودکان بسیار دلچسب است.
در شرایطی که کودک آرامش دارد او را در آغوش بگیرید و برای ترس از تاریکی با مشارکت خود او یک اسم بگذارید.
به او بگویید که قرار است با غول تاریکی دوست شویم. داستان غول های مهربان که به کمک انسان ها می آیند را برایش تعریف کنید. غول قوی،غول آشپز،غول جاروبرقی،غول درسخون،غول مرتب و اسم هایی از این قبیل که هر کدام می تواند داستانی را به همراه داشته باشد.
با فرزندتان غول تاریکی را نقاشی بکشید همان طور که غول مهربان را و … به او بگویید که غول تاریکی برای کمک به بچه ها می آید. زمانی که بچه ها میخواهند بخوابند غول تاریکی برایشان دعا می کند تا خواب فرشته ها را ببینند.
انیمیشن کمپانی هیولاها را با کودک خود ببینید که از این روش برای مقابله با ترس کودکان استفاده کرد.
تاثیرات خیال پردازی کودکان
به طور کلی خیال پردازی و ترس در کودکان از سن کم شروع می شود و البته لازم است بدانید که خیال پردازی کودکان دارای تاثیرات مثبت و منفی است که در ادامه بارزترین آن ها را برای شما شرح خواهیم داد.
مزایا خیال پردازی کودکان
۱. داشتن هوش بالا
جالب است بدانید که طبق تحقیقات از ویژگی های بارز کودک باهوش این است که خیال پردازی زیادی می کند که البته این امر به این علت است که کودکان خیال پرداز در ذهن خود شخصیت ها و موقعیت های مختلفی را تصور می کنند و همین امر موجب می شود که تفکر و ذهن آن ها بسیار گسترش یابد. پیشنهاد میکنم مقاله هوش هشتگانه کودکان را مطالعه کنید.
۲. توانایی حل کردن مشکلات
یکی از مهم ترین فایده ی خیال پردازی در کودکان این است که کودک توانایی زیادی در حل کردن مشکلات خود به دست می آورد. در حقیقت کودک چون در خیال خود موقعیت های مختلفی را تصور کرده است بنابراین ذهن او نیز برای حل مشکلات مختلف آمادگی بهتری از خود نشان می دهد.
۳. تقویت کردن حافظه کودک
داروین یک نظریه ای دارد که طبق آن شرح می دهد که از هر اندام در بدن انسان به نحو بهتری استفاده شود آن اندام نیز عملکرد و توانایی بیشتری پیدا می کند. در مورد خیال پردازی در کودکان نیز این امر صدق می کند. به عبارتی بهتر با خیال پردازی سیستم فکری کودک توانایی بیشتری می یاید و در نتیجه موجب تقویت حافظه او نیز می شود.
معایب خیال پردازی کودکان
البته لازم به ذکر است همان طور که در ابتدای مقاله نیز به آن اشاره کردیم خیال پردازی در صورتی که از حد طبیعی خود بگذرد نتایج منفی به دنبال خواهد داشت که در ادامه به چند مورد از این نتایج اشاره خواهیم کرد.
۱. قطع ارتباط
خیال پردازی در کودکان هنگامی که موجب می شود کودک از دنیای اطراف خود قطع ارتباط کند بسیار خطر ساز می شود. این امر به این گونه اتفاق می افتد که کودک به قدری درگیر خیال پردازی می شود که خود به خود از همه جمع ها و مهمانی ها دوری می کند.
۲. عدم تمرکز
خیال پردازی در کودکان می تواند بر تمرکز آن ها نیز تاثیرات منفی به جای بگذارد. از آن جایی که کودکی که درگیری بسیار زیادی با خیال پردازی دارد به طور مدام دنیای خیالی ذهنش موجب پرش فکری او می شود در نتیجه قدرت داشتن تمرکز کافی را برای انجام تمام کارها از دست خواهد داد.
۳. آموزش ناپذیر بودن
درگیر شدن بیش از حد کودک با خیال پردازی باعث می شود که او اهمیتی به دنیای واقعی خود نداشته باشد و بنابراین آموزش دادن به این کودکان بسیار سخت خواهد بود.
انواع ترس در کودکان
از مشکلاتی که ممکن است هر کودکی در زندگی خود تجربه کند می توان به ترس در کودکان اشاره کرد. در واقع ترس در کودکان می تواند در هر رده سنی اتفاق بیوفتد که تا حدود یک سالگی طبیعی است. بنابراین بهتر است که والدین عزیز با انواع ترس در کودکان را آشنا شوند تا بتواند به طرز بهتری با آن مقابله کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با بارزترین انواع ترس در کودکان آشنا کنیم.
۱. ترس از تاریکی
از انواع ترس در کودکان، ترس از تاریکی است. این نوع ترس طبق گفته کارشناسان در بیشتر کودکان زیر ۶ سال وجود دارد که البته امری طبیعی است و به خانواده ها و همچنین مراقبان کودک توصیه می کنیم این ترس کودک را مورد تمسخر نگیرند.
از جمله نشانه های کودکی که از تاریکی می ترسد می توان به مواردی همانند ترس از اتاق تاریک، تمایل به روشن ماندن چراغ هنگام خوابیدن و فرار کردن از هر نوع تاریکی اشاره کرد.
۲. ترس از صدا
نوع دیگری از ترس در کودکان می توان به ترس از صداهای مختلف به ویژه صداهای بلند و ناگهانی اشاره کرد. البته اگر که کودک شما از صداهای بلند می ترسد در ابتدا باید دیگر حس های کودک را تست کنید چرا که گاهی یک کودک می تواند به دلیل داشتن مشکلات شنوایی برخی صداها را بیش از حد نرمال دریافت کند.
۳. ترس از حیوانات
ترس از حیوانات که در بسیاری از کودکان وجود دارد نوع دیگری از ترس در کودکان است که معمولا از سن ۲ تا ۳ سالگی آغاز می شود. دلیل اینکه کودکان از حیوانات می ترسند می توان به ترس والدین اشاره کرد و یا اینکه این ترس همچنین می تواند ناشی از تجربه ی خود کودک باشد همانند زمانی که زنبور او را نیش می زند. پیشنهاد میکنم مقاله آشنایی حیوانات برای کودکان را مطالعه کنید.
۴. ترس از کابوس دیدن
کابوس ها در واقع خواب های بدی هستند که باعث می شوند کودک از خواب بیدار شود. شاید نتواند خواب را به طور دقیقی بیان کند اما از آن جایی که خواب برای کودک واقعی به نظر می رسد با ترس از خواب بیدار می شود. مصرف کردن برخی داروها و یا صدمات روحی می‌توانند باعث ایجاد این نوع ترس در کودکان شود. در این گونه مواقع والدین عزیز باید کنار فرزند خود باشند و او را آرام کنند.
نتیجه گیری خیال پردازی
خیال پردازی در کودکان و همچنین ترس در کودکان از جمله موضوعاتی هستند که اگر والدین عزیز از آن آگاهی کاملی نداشته باشند می تواند باعث صدمه زدن به کودک خود شوند. البته باید از این امر اطمینان داشته باشید که خیال پردازی و یا ترسی که کودک دارد طبیعی است و یا اینکه برای کودک مشکلاتی به همراه دارد. به همین دلیل توصیه می‌شود که در صورت جدی بودن این مشکلات به یک متخصص و مشاور کاربلد مراجعه کنید.
سوالات متداول خیال پردازی
خیال پردازی در کودکان به چه صورت است؟
یک کودک با دقت به دنیای پیرامون خود و همچنین با علاقه ای که دارد، در مورد موضوعات مختلف رویاهایی را در سر خود می پروراند.
ترس در کودکان چه زمانی مشکل ساز می شود؟
در واقع هر کودکی ممکن است با ترس روبه رو شود اما نکته ی مهم این است که این ترس برای کودک مشکلاتی ایجاد نکند. به عبارتی بهتر زمانی که ترس زندگی طبیعی کودک را از هر لحاظی مختل کند مشکل ساز است و بهتر است از یک مشاور کمک بگیرد.
تیم تولید محتوای نینوپیا
این مقاله به کوشش تیم تولید محتوای نینوپیا تولید شده است. نینوپیا پلتفرم توسعه فردی کودکان
3 دیدگاه در “خیال پردازی و ترس در کودکان”
من پسرم انقد حرف میزنه و انقد خیال بافی میکنه از هرچیزی بعضی وقتا میترسم 5 سالشه به نظرتون عادی هست؟
سلام . دختر ۷ ساله ی من چندروزی هست. درخیال خود فکر میکند زلزله خواهدشد و ترس عجیبی در دلش افتاده طوری دویا سه ساعت بابت این ترس درحال گریه و بغض هست و سوالات زیادی درمورد زلزله و چگونگی و راه های فرار از زلزله میپرسد. نمیدانم چطور باید به اوکمک کنم
سلام، اولین گامی که می‌توانید برای کمک به دخترتان بردارید، آرام کردن او است. بهتر است به او نشان دهید که شما هستید و همواره در کنار او هستید و هیچ چیز بدی نمی‌تواند برایش اتفاق بیافتد.
می‌توانید به او توضیح دهید که زلزله اتفاقاتی نادر و ناگهانی هستند و بسیار کمی رخ می‌دهند، همچنین برای کمک به پیشگیری در صورت رخ دادن آن، در خانه و مدرسه آموزش‌هایی وجود دارد.
بهتر است با دخترتان صحبت کنید و به او نشان دهید که زمانی که او برای هر چیزی نیاز به کمک دارد، همیشه در دسترس شماست. همچنین، برای رفع ترسش، می‌توانید با او برخی تمرینات آرامش بخش انجام دهید، مانند تنفس عمیق و آرام، ماساژ دادن به دست و پای او و یا بازی‌های آرامش‌بخشی مثل بازی کردن با پازل و مهره‌های ساختمانی.
اگر ترس او به شدت بیشتر شد، ممکن است نیاز به مراجعه به یک مشاور کودک یا متخصص روانشناسی داشته باشد که می‌تواند با او به صورت حرفه‌ای صحبت کند و به او کمک کند که با ترس خود کنار بیاید. برای این موضوع میتونید از روانشناسان کودک در سایت نینوپیا نیز کمک بگیرید
https://ninopia.com/product-category/consultants/